मग उरलं काय? पुढच्या वेळी कदाचित वर्गात हजेरी लावणाऱ्यांनाही मतदानाचा हक्क देत बसतील!
सध्या भारतात एसआरआयवर मोठ्या प्रमाणात चर्चा सुरू आहे. अनेक विचित्र गोष्टी समोर येत आहेत; त्या पाहून-ऐकून अक्षरशः आश्चर्यचकित व्हायला होते. मतदार यादी उत्कृष्ट केली जाते आहे की बिघडवली जाते आहे. हा मोठा प्रश्न निर्माण झाला आहे.नांदेड शहराच्या मतदार याद्यांमधील घोळांचे डॉक्युमेंटेशन प्रसिद्ध झाले आहे. नांदेड-वाघाळा शहर महानगरपालिकेच्या प्रभाग क्रमांक ५ मधील ही मसुदा यादी असून अद्याप अंतिम नाही. या प्रभागात एकूण २३,६६१ मतदार आहेत. यापैकी तब्बल ६०० मतदार असे आहेत की जे नांदेडला फक्त शिकवणीसाठी राहतात; आणि ३५८७ मतदारांच्या पत्त्याच्या जागी “Not Applicable (NA)” असे लिहिलेले आहे. शिवाय, डुप्लिकेट नोंदीही दिसून येतात.
या यादीत तर अशा-अशा पत्त्यांचा उल्लेख आहे की ते बोगस आहेत हे पाहताक्षणी लक्षात येते! शिकवणीसाठी येणारे युवक कुठे तरी राहतील, मित्रांकडे, पेइंग गेस्टमध्ये किंवा भाड्याच्या खोलीत. पण त्यांना मतदार बनवून शिकवणीच्या पत्त्यावरच नोंदणी! हे अजिबात पटण्यासारखे नाही.या ३५८७ मतदारांचा पत्ता ‘NA’—म्हणजे हे लोक नेमके कुठे राहतात याचा तिळमात्र पत्ता नाही.
भारतीय जनता पक्षाशी निगडीत असणाऱ्या दोन कोचिंग क्लासेसमधील ६०० जणांची नावे थेट मतदार याद्यांमध्ये! यापैकी ३००-४०० मतदार सरळ क्लासच्या पत्त्यावर जोडले गेले, तर जवळपास २०० मतदार RCC म्हणून नोंदवले गेले. हे नेमके कोणते नवे तंत्र आहे, हे निवडणूक आयोगालाच ठाऊक!हे काही प्रथमच घडले असे नाही. महाराष्ट्रात याआधीही एका शिक्षण संस्थेतून पाच-सहा हजार विद्यार्थ्यांची नावे विधानसभेच्या मतदार याद्यांमध्ये दाखल करण्यात आली होती. नांदेडमध्येही २०१४ च्या लोकसभा निवडणुकीला अशीच उद्योगशाळा चालली होती. निवडणूक झाली, सत्ता बदलली आणि ही नावे गायब! आता त्या ६०० मतदारांनी कोणाला मतदान केले असेल याचा अंदाज बांधण्यात काही अर्थ उरत नाही.
तेव्हा असं सांगण्यात आलं की “जिल्हाधिकाऱ्यांना जास्तीत जास्त मतदार जोडण्याचे आदेश होते”, आणि त्यामुळे शिकवणीतील मुलांनाही मतदार केले. शिकवणीचे विद्यार्थी तिथे एक-दोन तास शिकून निघून जातात, पण त्यांच्या नावावर मतदार कार्ड मात्र छापले जाते. तेही शिकवणीच्या पत्त्यावर! एखाद्या पत्त्यावर एक माणूस राहतो; पण मतदार यादीत त्याच पत्त्यावर १०० मतदारांची नोंदणी! हा कसला प्रकार?मतदार वाढवणे-कमी करणे हा खेळ कायम सुरूच असतो; त्यामुळे एसआरआय अत्यावश्यक आहे. अशा घोळांकडे बोट दाखवले नाही तर मग कोण लिहिणार?
२६ नोव्हेंबर रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी प्रभू श्रीरामचंद्रांच्या मंदिरावर भगवा ध्वज उभारला तेव्हा त्यांचे हात कापत असल्याचे दृश्य चर्चेत आले. प्रश्न उपस्थित झाला की हात का कापत होते. तेव्हा BJP च्या IT सेलने एक नवीन थिअरी आणली—“ही सर्प हस्त कंपन मुद्रा आहे.”आजपर्यंत कुठेही हा शब्द ऐकला नव्हता. “सर्प शीर्ष मुद्रा” माहिती आहे, पण “सर्प हस्त कंपन मुद्रा”? उपनिषदांमध्येही याचा उल्लेख नाही. ही तर सरळ-सरळ नवीन बनवलेली कथा!
नांदेडच्या प्रभाग ५ मध्ये हजारो मतदारांच्या पत्त्याजागी शून्य लिहिलेला आहे. शून्य पत्ता म्हणजे असा पत्ता ज्याला कधीच सापडणार नाही. हा पत्ता बहुतेक निवडणूक आयोगालाच ठाऊक!मुख्य निवडणूक आयुक्त ज्ञानेश कुमार सांगतात की “ज्यांच्याकडे घर क्रमांक नाही त्यांना शून्य दिला जातो.” म्हणजे तो माणूस झाडाखाली, रेल्वे स्टेशनच्या प्लॅटफॉर्मवर, कुठे झोपतो तेच कळत नाही,आणि तरीही तो मतदार!
नांदेडचे जिल्हाधिकारी राहुल कर्डिले यांना विचारले तर ते म्हणतात, “याबद्दल मला काही माहिती नाही.” मग प्रश्न असा, माहितीच नसेल तर इतक्या मोठ्या खुर्चीत बसायचे तरी कशासाठी?मतदार यादीतील चुका निवडणुकीआधी दुरुस्त केल्या जातील, असे ते सांगतात. पण लोकसभा आणि विधानसभा निवडणुकीत झालेल्या बोगस मतदानाची जबाबदारी कोण घेणार? की आता यावर पडदा टाकायचा?
ते म्हणतात, “नांदेड मोठी महानगरपालिका आहे; अशा छोट्या-मोठ्या चुका घडतात.”
३५८७ मतदारांच्या पत्त्याजागी NA,
६०० मतदार कोचिंग क्लासच्या पत्त्यावर,
आणि हे सगळे “छोटे-छोटे घोळ”?
असे असल्यास उद्या रेल्वे स्टेशनवर BLO उभे राहतील आणि नाश्ता करणाऱ्यांचीही नावे मतदार यादीत टाकतील! आणि मग सांगतील“शक्यता आहे जोडली गेली असतील.”
या सगळ्याचा सरळ अर्थ—
हे मतदार संघ दुरुस्तीचे काम नाही;
ही मतदार यादी जाणून-बुजून बिघडवण्याची मोहीम आहे.
म्हणूनच काँग्रेसच्या प्रवक्त्या सुप्रिया सुले म्हणतात की, “महाराष्ट्रातील स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांमध्येही BJP मतदान चोरीची मोठी योजना आखत आहे.”
