काल विजयादशमी अर्थात दसरा साजरा झाला. या दिवशी श्रीरामांनी रावणाचा वध करून अधर्माचा अंत केला होता. रावणाने सीतेचे अपहरण करून पाप केले, आणि त्याच्या अज्ञानाचा परिणाम त्याला स्वतःच्या प्राणांवर सोसावा लागला. आज मात्र परिस्थिती वेगळी झाली आहे. जे रावणापेक्षा वाईट कृत्य करतात, तेच दसऱ्याच्या दिवशी रावण दहनाच्या कार्यक्रमांना हजेरी लावतात.
बिहारच्या राजकारणात सध्या अशाच एका रावण दहनाच्या पोस्टरवरून खळबळ उडाली आहे. भाजपने राहुल गांधी यांना ‘कलियुगाचा रावण’ म्हणत पोस्टर प्रसिद्ध केले. यावर तेजस्वी यादव यांनी तीव्र प्रतिक्रिया दिली. बिहारमधील राजकारण इतके गडद झाले आहे की, तेथील प्रत्येक बालक देखील राजकारणावर चर्चा करताना दिसतो.
भाजपने तेजस्वी यादव यांना ‘कलयुगीं रावण’ असे संबोधले. प्रत्युत्तरादाखल, राष्ट्रीय जनता दलाने नितीश कुमार यांच्या वीस वर्षांच्या कार्यकाळातील सरकारला ‘रावणासारखे अहंकारी’ म्हटले आणि त्यांचा अंत आम्हीच करू असे जाहीर केले. भाजपने एका ट्विटमध्ये म्हटले की, “शक्तीचा अपमान करणाऱ्या रावणांचे प्रतीक आजही अस्तित्वात आहे, फक्त चेहरा बदलला आहे.” यासोबत पोस्टरवर लिहिले होते, “रावण प्रत्येक युगात होतो, पण चेहरा बदलत गेला.”
या पोस्टरमध्ये असा आरोप करण्यात आला आहे की, राहुल गांधी यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या दिवंगत आई बद्दल अपशब्द वापरले. परंतु प्रत्यक्षात, अशा शब्दांचा उच्चार करणारा व्यक्ती कोणत्याही राजकीय पक्षाचा सदस्य नव्हता आणि त्या प्रसंगी व्यासपीठावर राहुल गांधी किंवा तेजस्वी यादव हजरही नव्हते. तरीही, भाजप त्या प्रकाराचा राजकारणात वापर करत आहे.
जर एका अनोळखी व्यक्तीच्या शब्दांना महत्त्व दिले जात असेल, तर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही अनेकदा व्यासपीठावर महिलांविषयी ‘जर्सी गाय’, ‘पन्नास कोटींची गर्लफ्रेंड’ यांसारखे अपमानास्पद शब्द वापरले आहेत. हे काय महिलांचा सन्मान करणारे आहेत?बिहार भाजपचे अध्यक्ष स्वतःलाच ‘शिव्यांचा जनक’ म्हणवून घेतात. यावरून असे वाटते की, भाजपकडे निवडणुकीसाठी कोणतेही ठोस मुद्दे नसल्यामुळेच वारंवार पंतप्रधानांच्या आईच्या अपमानाचा मुद्दा उचलला जातो.
बिहारमध्ये सध्या निवडणूक आयोगाच्या कार्यपद्धतीवरही प्रश्नचिन्ह उपस्थित झाले आहेत. मतदार यादीत एकाच वडिलांचे ४८ पुत्र दाखवले गेले आहेत. ही बाब हास्यास्पद असून कोणी यावर भाष्य करत नाही.राष्ट्रीय जनता दलाने केलेले ट्विट सरकारविरोधात होते, तर भाजपने केलेले ट्विट व्यक्तिवादी होते. विशेष म्हणजे, 1945 साली प्रसिद्ध झालेल्या एका कार्टूनमध्ये महात्मा गांधींना रावण तर सावरकर आणि श्यामाप्रसाद मुखर्जी यांना राम आणि लक्ष्मण दाखवले होते. आज भारतीय जनता पार्टी ज्या नेत्यांना पूजते, त्याच व्यक्ती त्या कार्टूनमध्ये गांधीजींवर बाण चालवताना दाखवले होते. यावर आरएसएस काय म्हणते?
दसऱ्याच्या दिवशी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी गांधी स्मृतीस्थळाला भेट देतात, पण खरंच ते गांधी विचारांवर चालतात का, हे स्पष्ट नाही. इतिहास पुन्हा पुन्हा उलगडत असतो, असे पत्रकार अशोक वानखेडे म्हणतात.मोहनजी भागवत यांनी दसऱ्याच्या दिवशी दिलेले भाषण, “शेजारी देशांतील घडामोडींमधून शिकले पाहिजे, सर्व धर्मांना समान वागणूक द्यावी” असे होते. हे भाषण सामान्यांसाठी नव्हते, तर पंतप्रधान मोदी व मुख्यमंत्री योगींसाठीच होते, असे अनेकांचे मत आहे.
आज सत्ताधारी पक्ष केवळ सत्तेसाठी विविध संस्था, आयोग, यंत्रणा यांचा वापर करत आहे. लोकशाही आणि संविधान यांना दूर सारले गेले आहे. 1945 च्या त्या कार्टूनमुळे गांधी विचारांवर श्रद्धा असणाऱ्यांना निश्चितच दुःख झाले आहे.आजही गांधीजींचे नाव घेण्यात येते, पण विचारांवर चालले जात आहे का, हा प्रश्न आहे. विरोधक आणि जनता विचारत आहे की, खरा रावण कोण? हे आता जनतेनेच ठरवावे.
