आज रविवारी, वाराणसीतील काशी विश्वनाथ मंदिरासमोर भाषण करताना पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या टॅरिफ वाढीवर अप्रत्यक्षपणे टीका केली आणि भारतीय नागरिकांना स्वदेशी वस्तू वापरण्याचा सल्ला दिला. त्यांनी स्वदेशीचा मंत्र देताना, ‘स्वदेशी जागरण मंच’ या संघटनेचाही उल्लेख केला, परंतु आरएसएसच्या या मंचाची सध्याची अवस्था काय आहे, हे त्यांना आठवले नसावे.या वक्तव्यावर त्यांच्या समर्थक मीडियाने मोठ्या बातम्या चालवल्या – “मोदींनी ट्रम्पला दिले जबरदस्त उत्तर”, “देशाला स्वदेशी वस्तू वापरण्याचा सल्ला”. पण हे सांगताना नरेंद्र मोदींना स्वतःबाबत विचार करण्याची गरज वाटली नाही की ते स्वतः कोणत्या वस्तू वापरतात. न्यूज लॉन्ड्री या वृत्तसंस्थेने दिलेल्या बातमी बाबत पत्रकार हेमंत अत्री यांनी याच मुद्द्यावर सविस्तर खुलासा केला आहे. त्यांनी न्यूज लाँचरचे आशिष चित्रांशी चर्चा करताना म्हटले की, जर आपण मोदींचे भाषण लक्षपूर्वक वाचले, तर लक्षात येते की ते स्वतः त्यांच्या विधानांमध्ये अडकतात आणि देशासाठी धोका निर्माण करत आहेत.मोदी हे काशीचे खासदार आहेत, त्यामुळे त्यांचे भाषण महत्त्वाचे असते. मात्र, त्यांनी नेमके काय बोलावे, हे बहुधा त्यांच्याच IT टीमकडून वा स्क्रिप्टिंग टीमकडून ठरते. त्यांच्या बोलण्याला भारतातच नव्हे तर संपूर्ण जगात लक्ष दिले जाते, याची जाणीव अनेकदा त्यांना नसते. आजच्या भाषणातही त्याचेच उदाहरण पाहायला मिळाले.
आज वाराणसी, प्रयागराज भागात पूरस्थितीमुळे एक लाखांहून अधिक घरे पाण्याखाली गेली आहेत. उत्तर प्रदेश सरकारने १२ जिल्ह्यांत पूर-सतर्कतेचा इशारा दिला आहे. शिमलामध्ये दरड कोसळली आहे. अशा पार्श्वभूमीवर मोदी स्वदेशीचा उपदेश करत होते. याच भागातील एक पोलीस अधिकारी आपल्या पोलिस स्टेशनमध्ये पाणी साचल्यावर पाण्यात उभा राहून गंगेची आराधना करताना दिसला. गंगेच्या महत्त्वाची जाणीव स्थानिकांना असली तरी इतरांना नसेल, परंतु गंगेची आराधना आशीर्वाद देते, अशी श्रद्धा आहे.
न्यूज लॉन्ड्रीने ‘अन्कव्हरिंग डॉलर्स इन लाईफस्टाईल’ या शीर्षकाने एक विशेष बातमी प्रकाशित केली आहे. त्यात नरेंद्र मोदी यांच्या संपूर्ण जीवनशैलीचे विश्लेषण करण्यात आले आहे – नखापासून शिरोपर्यंत कोणती वस्त्रे, उपकरणे आणि वाहनं ते वापरतात ती स्वदेशी आहेत की विदेशी.हेमंत अत्री यांनी सांगितले की पंतप्रधान मोदींनी स्वतःसाठी ८,४०० कोटी रुपये किंमतीची दोन विमाने खरेदी केली आहेत. ते बीएमडब्ल्यू (जर्मन कंपनी) व रेंज रोवर (ब्रिटिश) कार वापरतात. त्यांचे सूट ‘अरमानी’ या इटालियन कंपनीचे आहेत, बूट अमेरिकन आहेत, फोन ‘आयफोन’ – Apple कंपनीचा आहे. घड्याळ ‘रॉलेक्स’ (स्विस किंवा अमेरिकन), आणि चष्मा ‘कुकर’ कंपनीचा आहे – ही अमेरिकन कंपनी आहे.त्यांच्या या वापरात कधी कधी काही बदलही होतात, पण ते बदल सुद्धा विदेशीच असतात. याउलट, केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांनी एका भाषणात नमूद केले होते की त्यांचं घड्याळ ‘टायटन’ या भारतीय कंपनीचं असून त्यात खादीचा डायल वापरण्यात आला आहे. ही गोष्ट लोकांना माहीत असायला हवी.तसेच मोदी एकच वस्त्र पुन्हा कधीच वापरत नाहीत, हेही हेमंत अत्रींनी उघड केले आहे. आरएसएसच्या ‘स्वदेशी जागरण मंच’ने मागील अकरा वर्षांत काय काम केले आहे, हाही प्रश्न आता उपस्थित होतो.मोदी कधी इटलीचं नाही तर अमेरिकेच्या कंपनीचं महागडं घड्याळ वापरतात, त्याची किंमत लाखांमध्ये असते. ते कधी ‘गुलगाडी’ ब्रँडचे चष्मे वापरतात – ही चष्म्यांची कंपनी राहुल गांधींच्या आजोबांशी संबंधित असल्याची चर्चा आहे. मोदी वापरत असलेल्या पेनची किंमत एक लाखांपासून दहा लाखांपर्यंत असू शकते.त्यांचा मासिक पगार २.८ लाख रुपये असला, तरी एकदा व्हिजिटर बुकवर स्वाक्षरी करताना त्यांचा व्हिडिओ व्हायरल झाला होता – त्यात पेन केवळ वर फिरवत होते, लिहिले जात नव्हते. तो पेनही सुमारे १.३ लाख रुपये किंमतीचा आणि विदेशी होता.
या पार्श्वभूमीवर पंतप्रधान पूर्णतः विदेशी वस्तूंमध्ये लिप्त असून भारतीय जनतेला स्वदेशी वस्तू वापरण्याचा सल्ला देत आहेत. ही विरोधाभासपूर्ण बाब आहे. त्यांनी भाषणात म्हटले की काशी नगरीत इतकी विकासकामे झाली आहेत की शब्दच अपुरे पडतील. पण त्याच नगरात पाऊस पडल्यावर गाड्या सोडाच, पायी चालणेही अवघड होते याचे व्हिडिओही व्हायरल झाले आहेत.याशिवाय, मागील सात वर्षांत देशात १८ लाख उद्योग बंद झाले आहेत आणि ५४ लाख नोकर्या गेल्या आहेत. हे सर्व उत्पादन क्षेत्रात घडले आहे. त्यामुळे अशी परिस्थिती असताना ‘स्वदेशीचा अंगीकार’ नागरिकांनी कसा करावा, हा खरा प्रश्न आहे. ज्याचा विचार वाचकांनी करावा.
