“कर्दनकाळ” शहाजी उमापांचा दुसऱ्या वर्षात प्रवेश;मागील ३६५ दिवसांचा प्रामाणिक लेखाजोखा!

महाराष्ट्र पोलीस दलातील खर्‍या अर्थाने कर्दनकाळ म्हणून ओळखले जाणारे शहाजी उमाप यांच्या कार्यकाळातील दुसऱ्या वर्षाचा पहिला दिवस उद्या सुरू होतो आहे.

महाराष्ट्रात नव्याने आलेला प्रत्येक आयपीएस अधिकारीदेखील उमाप यांचं नाव ऐकताच “चंद्रावरचा डाग” ओळखावा, तसं त्यांना ओळखतात. जुने अधिकारी तर त्यांचं नाव घेताच “धडधडीत आठवण” ठेवतात. पोलिसी जीवनात “पोलीस” या शब्दाला त्यांनी नेहमी ‘देवाचा दर्जा’ दिला आहे.मागील वर्षी 25 जुलै 2024 रोजी त्यांनी नांदेड पोलीस परिक्षेत्राचा कार्यभार स्विकारला. आज त्यांचे एक वर्ष पुर्ण होत आहे. शहाजी उमाप आज पोलीस उपमहानिरिक्षक या पदावर कार्यरत आहेत. शासनाने नांदेड पोलीस परिक्षेत्र कार्यालयातील पदाचा दर्जा पदावनत करून त्यांना नियुक्ती दिली आहे. यावरूनच त्यांच्यात असलेल्या शक्तीला समजता येते. उद्या 25 जुलै 2025 पासून त्यांच्या पोलीस उपमहानिरिक्षक नांदेड पोलीस परिक्षेत्र या पदावर दुसऱ्या वर्षाचा पहिला दिवस आहे. म्हणून या मागील 365 दिवसांमध्ये त्यांनी काय केले. हे मांडण्याचा आम्ही प्रयत्न केला आहे.

ते वारंवार सांगतात की, “पोलीस हा रडणाऱ्या जनतेचा पहिला आधार असतो, आणि शेवटचा भिंतही!” त्यामुळेच त्यांच्याकडून एक बाणा कायम दिसून आला। “दूधाचा दूध आणि पाण्याचं पाणी” करण्याचा. कोणी अधिकारी चुकला तर क्षमा नाही, आणि चांगलं काम केलं तर “शाब्बासकीची थाप” लगेचच मिळते.

नांदेड पोलीस परिक्षेत्रामध्ये नांदेड-हिंगोली-परभणी आणि लातूर हे चार जिल्हे येतात. याचा अर्थ चार जिल्ह्याचे पोलीस अधिक्षक, अपर पोलीस अधिक्षक, अनेक पोलीस उपअधिक्षक, अनेक पोलीस निरिक्षक असा मोठा पोलीस ताफा त्यांच्याकडे आहे. त्यांना ते समाजाच्या भल्यासाठी काम करण्याचे शिक्षण देत असतात. आलेल्या अर्जाची निर्गती कशी करावी, त्यात काय मुद्दे हवे, ते कसे लिहावे, फिर्यादीचे समाधान कसे होईल, दुर्जनांचे निर्दालन कसे होईल. याशिवाय दुसरी कल्पना त्यांनी कधीच केली नाही. ही कल्पना प्रत्यक्षात आणत असतांना त्यासाठी किती झटावे लागते आणि काय करावे लागते. याची पुर्णत: जाणिव ठेवून ते काम करत आहेत. सध्या तर छत्रपती संभाजीनगर पोलीस परिक्षेत्राचा अतिरिक्त भार सुध्दा ते सांभाळत आहेत.

नांदेड जिल्ह्यात “वाघाचं पाऊल”, गुन्हेगारीला चाप 

२५ जुलै २०२४ रोजी त्यांनी नांदेड पोलीस परिक्षेत्राचा कार्यभार स्वीकारला. आज एक वर्ष पूर्ण होतं आहे. “पाय रोवले आणि कर्तृत्व दाखवले” असं म्हणावं लागेल.नांदेड, परभणी, हिंगोली, आणि लातूर या चार जिल्ह्यांचा भार त्यांच्यावर आहे. त्यांच्याकडे अधिकारीवर्ग आणि पोलिसांची मोठी टीम आहे. पण “मुळापासून उखडायचं” हे त्यांचं धोरण मग गुन्हेगार असो की अनागोंदी कारभार.

“खालून वरपर्यंत झाडा; तरच गळफास सुटतो!”

नोकरीत आलेल्या प्रत्येक अर्जाची “सुईच्या अग्रावर नाचतं तितकं बारकाईने” त्यांनी पाहणी केली. कुठे अर्जाचा निर्णय अडकतो, तक्रारदाराचं समाधान कसं होईल, वाळू माफियांना आळा कसा बसेल याचा ते नेहमी शोध घेतात.“अंग झटावं लागलं तरी हरकत नाही, पण अन्यायाचं सावट राहायला नको” हे त्यांच्या कामाचं तत्त्व.

“काडी हलली तरी आवाज त्यांच्या कानावर”

नांदेड, परभणी आणि लातूरमध्ये त्यांनी पूर्वीही काम केलं असल्याने, तिथे “एकही पान हललं तरी” त्यांना समजतं.पोलीस दलाच्या कारभारात त्यांनी पारदर्शकता आणण्याचा प्रयत्न केला आहे. परंतु, “एक हात कापला तरी दुसऱ्याने तलवार उचलायचीच!” अशा प्रकारे काही अधिकाऱ्यांचे वर्तन अजूनही चौकशीस पात्र ठरतं.

“थाळीतल्या भातावरून हंडी ओळखावी”

आज जरी उमाप यांच्या नेतृत्वाखाली मोठा बदल घडत असला, तरी त्यांच्या माघारी  काही अधिकारी “डाव्या हाताने उजवीकडचं काम” करत असल्याचं चित्र आहे.वाळूच्या ट्रक तपासणीपासून ते जुगार छाप्यातील आर्थिक व्यवहारांपर्यंत अनेक प्रश्न अनुत्तरित राहिले आहेत.“सावध रहा, पुढचं पाऊल मागे जाईल”, असा इशारा आता आवश्यक ठरत आहे.

“उंबरठे झिजले, पण अन्याय काही कमी झाला नाही”

बदल्यांच्या बाबतीत अनेक पोलीस अंमलदारांनी आपले उंबरठे झिजवले, पण नशिबात काहीच नव्हतं. काहींना आपलं घर, आजारी बालक-जेष्ट, मुलांचं शिक्षण हे सगळं गमवावं लागलं.“ज्याचं जळतं त्यालाच ताप कळतो”, पण काही अधिकारी त्यावर “डोकं झाकून झोपतात”.

“नांदेड विकला गेला असता, जर शहाजी राजे नसते!”

नांदेड पोलीस परिक्षेत्रात शहाजी उमाप नसते, तर आज नांदेड “हातातोंडाशी आलेलं घास गमावलेला” असता. त्यांच्या आगमनामुळे जिल्ह्याला “कडेलोटापासून वाचवणारा आधारस्तंभ” मिळाला.

“भ्रष्ट अधिकाऱ्यांना सोडा, न्यायाच्या वाटेवरच ठसा राहतो”

राजकारणी, भ्रष्ट अधिकाऱ्यांच्या सांगण्यावरून काही निर्णय होतात. पण शहाजी उमाप “कणीचा पक्के” असल्याने अनेक वेळा त्यांनी “न थांबता लढा दिला” आहे.त्यांनी त्यांच्या कामगिरीतून हे दाखवून दिलं आहे की, “चांगुलपणा अदृश्य असतो, पण त्याचा प्रभाव खोलवर असतो.”

शेवटची इच्छा दणकट हातांचे आशीर्वाद देणारा राजा असा असावा!

– कंथक सूर्यतळ | संपादक | वास्तव न्यूज लाईव्ह